عملیات نصر به روایت سردار علایی
دکور پرداز: عملیات «نصر» در ابتدا یک عملیات آفندی زرهی موفق بود که به دلیل طرح ریزی مبتنی بر داده های غیرواقعی و نیز عدم تعادل در توازن رزمی با قوای دشمن، در برخورد با پاتک زرهی ارتش عراق، ناکام شد.
به گزارش دکور پرداز به نقل از ایسنا، عملیات سوم ارتش (در ابتدای جنگ) به اسم «نصر» یا «کرخه کور» توسط تیمسار فلاحی طرح ریزی شد و با به کارگیری دو تیپ از لشکر زرهی قزوین به همراه استعدادی در حدود۳ گردان سبک رزمی از نیروهای سپاه خوزستان انجام شد. این عملیات در روز ۱۵ دیماه ۱۳۵۹، مصادف با ۲۸ صفر، سالروز رحلت پیامبر گرامی اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) اجرا شد.
در آن زمان، ارتش با این سؤال مواجه بود که چرا خیال تکان خوردن ندارد و بعد از گذشت بیشتر از ۳ ماه از جنگ به مواضع دشمن حمله نمی نماید. در اوایل دیماه بنی صدر به جبهه جنوب آمد و به رئیس ستاد مشترک و فرمانده نیروی زمینی ارتش اظهار داشت: فوراً یک جایی حمله کنید، همین روزهاست که در شهر راهپیمایی شود که ارتش چرا خوابیده است؟ یک هفته به شما فرصت می دهم تا در یک جایی به مواضع ارتش عراق حمله کنید.
بر این اساس، عملیات نصر در منطقه هویزه در جنوب غربی شهر سوسنگرد شکل گرفت. در طرح این عملیات، تصرف پادگان حمید، ایستگاه حسینیه و در نهایت آزادی خرمشهر درنظر گرفته شده بود و در صورت موفقیت قرار بود پیشروی ها تا روستای تنومه در خاک عراق ادامه یابد. مطابق دستور فرمانده نیروی زمینی سرتیپ قاسمعلی ظهیر نژاد، نیروهای تک ور بعد از تصرف پادگان حمید باید تک را بسمت مرز ادامه داده و نبرد را به داخل خاک دشمن می کشاندند و در ادامه بنا به دستور تا کرانه شرقی رودخانه اروند ادامه می دادند.
با آغاز عملیات در ساعت ۱۰ صبح، لشکر ۱۶ به فرماندهی سرهنگ سیروس لطفی با دو تیپ و با استفاده از فاصله خالی ۱۰ کیلومتری بین دولشکر ۵ و ۹ در شرق هویزه به مواضع ارتش عراق در روشنایی روز حمله کرد.
تیپ سوم این لشکر، احتیاط نیروی زمینی در منطقه دوکوهه یعنی در گلوگاه حیاطی خوزستان بود و وارد عمل نشد. در طرح عملیات پیشبینی شده بود که با عنایت به سابقه و تمرین عبور از کارون توسط ارتش، تیپ ۲ لشکر ۹۲ هم از رودخانه کارون در فارسیات مقابل پادگان حمید عبور کرده و با لشکر ۱۶ در جاده جفیر الحاق نماید.
تعداد ۱۵۰ نفر از نیروهای سپاه هم به فرماندهی آقای جعفر اسدی در محور فارسیات در اختیار لشکر ۹۲ قرارگرفته بود. برای انجام عملیات، گردان پل پادگان دغاغله، ظرف چهار ساعت و نیم پلی را بر روی رودخانه کارون نصب کرد. بعد از نصب پل در ساعت یک بعدازظهر روز ۱۵ دی، گردان ۲۸۳ سوار زرهی و ۲ گردان و یک گروهان از رزمندگان سپاه که جمعاً در حدود ۵۵۰ رزمنده بودند، از پل عبور کرده و حدود ۴ کیلومتر بسمت پادگان حمید پیشروی کردند.
قرار بود پس ازاین اقدام در روز ۱۶ دی ماه، تیپ ۲ لشکر ۹۲ هم از رودخانه عبور کرده و بامداد روز ۱۷ دی ماه، پادگان حمید را تصرف کند. در روز ۱۶ دی ماه، ارتش عراق به این نیروها حمله کرد که یکی از رزمندگان لشکر ۹۲ با موشک تاو خود توانست تعداد ۷ دستگاه تانک و نفربر و خودروی ارتش عراق را منهدم نماید و تهاجم آنها را متوقف نماید.
لشکر ۱۶ با یک مانور احاطه ای زرهی تا حدود ۳۰ کیلومتر بسمت منطقه جفیر پیشروی کرد و یک تیپ ارتش عراق از لشکر ۵ مکانیزه را به تله انداخت. تا ساعت ۴ بعدازظهر حدود ۸۰۰ نظامی دشمن اسیر شدند و به کارخانه چوب اهواز انتقال یافتند. مرحله اول عملیات با موفقیت انجام شد و همه فرماندهان و مسئولین کشور خوشحال شدند و فکر آینده عملیات را نکردند.
بنی صدر طی پیامی به امام خمینی ابراز امیدواری کرد که مراحل بعدی هم با پیروزی کامل به انجام برسد. امام خمینی در جواب نامه رئیس جمهور در ۱۳۵۹/۱۰/۱۵ فرمودند: «امیدوارم خبر پیروزی نهایی را به خواست خداوند تعالی بزودی دریافت دارم.» روز اول عملیات نصر، روز شادی و نشاط و شادمانی برای همه رزمندگان بود اما از روز دوم، ضد حمله های سنگین ارتش عراق شروع شد.
اِشکال اصلی در عملیات نصر این بود که رزمندگان لشکر ۱۶ زرهی نمی دانستند کجا باید متوقف شوند و خاکریز بزنند و خط دفاعی تشکیل بدهند. بهرحال ارتش عراق که یک تیپ احتیاط زرهی را به همراه تانک برها در جُفیر مستقر کرده بود، با استفاده از تیپ ۱۰ زرهی گارد جمهوری و با همکاری تیپ ۴۳ زرهی از لشکر ۶، حملات خویش را از ساعت سه و نیم بعدازظهر شروع کرد.
تیپ ۱۰ زرهی مجهز به تانک های T ۷۲ ساخت شوروی بود که از نظر سرعت گلوله گذاری و نواخت تیر نسبت به تانک های ایرانی برتری داشتند. با پشتیبانی نیروی هوایی ارتش عراق و هم به کارگیری موشک های ضدتانک مالیوتکا، موفقیت های قوای خودی ادامه نیافت و لشکر ۱۶ با برجای گذاشتن حدود ۱۳۰ تانک و نفربر همچون ۸۷ تانک چیفتن به مواضع اولیه خود در شمال رودخانه کرخه بازگشت.
برخی از نیروهای سپاه و بسیج که در چارچوب سه گردان سازماندهی شده بودند هم در این عملیات که در جنوب هویزه انجام شد، به همراه لشکر ۱۶ زرهی قزوین شرکت نمودند. هر گردان بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ رزمنده در اختیار داشت. فرمانده یکی از این گردان هابر عهده حسین علم الهدی بود. فرماندهی گردانی از سپاه که در محور طراح و کرخه کور و در کنار تیپ ۳ لشکر ۱۶ دست به انجام عملیات زد، بر عهده علی هاشمی بود.
عدم برنامه ریزی درست برای رزمندگان سپاه و هم ناهماهنگی در عقب نشینی نیروها درحالی که بیشتر از ۱۵۰۰ متر جلوتر از نیروهای ارتش مشغول نبرد با قوای ارتش عراق بودند و هم بی تجربگی و همینطور تهاجم قوای دشمن، باعث وارد آمدن تلفات سنگین به نیروهای خودی شد.
در این عملیات تعداد ۱۶۰ نفر از رزمندگان ازجمله برخی از دانشجویان پیرو خط امام و هم حسین علم الهدی، محمدحسین قدوسی و حسین خوشنویسان؛ فرمانده رزمندگان مهندسی رزمی جهاد، مستقر در سوسنگرد به شهادت رسیدند و بیشتر از ۴۰۰ نفر هم زخمی شدند.
بدین ترتیب روز دوم عملیات نصر، روز غم و اندوه و افسوس برای رزمندگان گردید. در روز ۱۶ دی ماه، گردان ۲۸۳ سوار زرهی هم مطابق دستور و بدون اطلاع دادن به رزمندگان سپاه پاسداران، عقب نشینی کرد و پل نصب شده بر روی رودخانه کارون را هم جمع آوری کرد. این اقدام باعث شد تا رزمندگان سپاه در وضعیت نامناسبی قرار گیرند.
درمجموع میتوان اظهار داشت که عملیات نصر در ابتدا یک عملیات آفندی زرهی موفق بود که به دلیل طرح ریزی مبتنی بر داده های غیرواقعی و هم عدم تعادل در توازن رزمی با قوای دشمن، در رویارویی با پاتک زرهی ارتش عراق، ناکام شد. این عملیات تجربیات و درسهای خوبی هم برای رزمندگان به دنبال داشت. همچون این که مشخص شد به کارگیری واحدهای زرهی-مکانیزه بدون همراهی تعداد کافی نیروهای پیاده در منطقه مسطح دشت، قرین موفقیت نخواهد بود.
درس دیگر این بود که در این عملیات برای نخستین بار رزمندگان ایرانی موفق شدند تا در عمق مواضع نیروهای عراقی پیش رفته و استحکامات و انواع سنگرها و عقبه آنها را ببینند. از همین هنگام بود که نیروهای مهندسی جنگ جهاد سازندگی توانستند شیوه راه اندازی سنگرهای انفرادی، سنگرهای اجتماعی و خاکریزهای نعل اسبی و راه اندازی مواضع تانک را از دشمن بیاموزند.
منبع:
علایی، حسین، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق (جلد اول)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نشر مرزوبوم، تهران، چاپ دوم ۱۴۰۱، صفحات ۳۲۸، ۳۲۹، ۳۳۰، ۳۳۱
منبع: decorpardaz.ir
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب